H χοληδόχος κύστη είναι ένα όργανο μεγέθους περίπου 10εκ. σε σχήμα αχλαδιού που βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του ήπατος ανάμεσα στο δεξιό και τον αριστερό λοβό. Στη χοληδόχο κύστη συγκεντρώνεται και αποθηκεύεται η χολή που παράγεται από το ήπαρl. Μετά το φαγητό, το υγρό αυτό διοχετεύεται προς το λεπτό έντερο και βοηθά την πέψη και την απορρόφηση των λιπαρών ουσιών.
Πέτρες στην χολή είναι η παρουσία λίθων στον αυλό της χοληδόχου κύστης. Πρόκειται για μια συχνή πάθηση, αφού πάσχει το 10% του πληθυσμού, αν και αυτό ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Οι χολόλιθοι διακρίνονται ανάλογα με την περιεκτικότητα τους σε χοληστερινικούς, χολερυθρινικούς και μικτούς (πλειοψηφία).
Σημαντικότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες σχηματισμού χολόλιθων είναι :
- Η φυλή
- Εγκυμοσύνη
- Το γυναικείο φύλο
- Η ηλικία
- Η παχυσαρκία
- Η δίαιτα πλούσια σε θερμίδες, σάκχαρα, λίπη και χοληστερόλη
- Η ταχεία απώλεια βάρους (π.χ. μετά από χειρουργίο ή από αυστηρή δίαιτα)
- Φάρμακα (κυρίως αντισυλληπτικά, αντιλιπιδαιμικά, σωματοστατίνες)
- Μεταβολικά νοσήματα (π.χ. υπερλιπιδαιμίες, σακχαρώδης διαβήτης)
- Χρόνιες Αιμολυτικές Αναιμίες
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ - ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Τα συμπτώματα που εμφανιζουν οι πέτρες στη χολή ποικίλλουν. Συνήθως η χολολιθίαση διαγιγνώσκεται τυχαία. Μια ανεπίπλεκτη χολολιθίαση μπορεί να προκαλέσει μη ειδικά συμπτώματα όπως δυσπεπτικά ενοχλήματα, φουσκώματα, αίσθημα βάρους στην ανώτερη κοιλιά, ήπιο πόνο ασαφούς εντόπισης, ναυτία και ανορεξία. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων χολολιθίασης είναι ασυμπτωματική. Ωστόσο υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να παρουσιαστούν επιπλοκές στο μέλλον.
Πιθανές επιπλοκές τις χολολιθίασης αποτελούν:
- Κολικός χοληφόρων (σύσπαση του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης)
- Χολοκυστίτιδα (φλεγμονή της χοληδόχου κύστης)
- Ύδρωπας (απόφραξη του κυστικού πόρου και μεγάλη διάταση της κύστης χωρίς όμως την παρουσία μικροβίων και φλεγμονής)
- Χοληδοχολιθίαση και ίκτερο (απόφραξη του χοληδόχου πόρου και χολόσταση)
- Χολαγγειίτιδα (φλεγμονή χοληφόρων αγγείων λόγω χολοστασής)
- Παγκρεατίτιδα (φλεγμονή του παγκρέατος)
- Ρήξη χοληδόχου κύστης
- Εμπύημα (απόφραξη του κυστικού πόρου και μεγάλη διάταση της κύστης σε συνδυασμό με την παρουσία μικροβίων στη χολή, με αποτέλεσμα την υπερπλήρωση της χοληδόχου κύστης με πύον)
Σε περίπτωση επιπλοκής ένα από τα συχνότερα συμπτώματα είναι ο πόνος στην κοιλιά. Σε περίπτωση χολοκυστίτιδας ο πόνος συνήθως εμφανίζεται στο δεξιό υποχόνδριο (πάνω δεξιά κοιλία), είναι οξύς και μπορεί να υπάρχει αντανάκλαση του πόνου στον δεξί ώμο ή στη μέση. Το δεξί υποχόνδριο είναι ευαίσθητο στην πίεση, και συχνά υπάρχει θετικό σημείο Murphy. Η χολαγγειϊτιδα και η χοληδοχολιθίαση προκαλούν πόνο αλλά έχουν συνήθως αρνητικό σημείο Murphy. Η παγκρεατίτιδα επίσης προκαλεί οξύ πόνο στην άνω κοιλία και στο επιγάστριο. Ο πυρετός είναι και αυτός συχνό σύμπτωμα λόγω της φλεγμονώδους φύσης των επιπλοκών της χολολιθίασης. Ο ίκτερος εμφανίζεται στους ασθενείς όταν υπάρχει χολόσταση λόγω απόφραξης των χοληφόρων από τους λίθους ή από φλεγμονή.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Οταν ο ασθενής εμφανίσει συμπτώματα, κατά την κλινική εξέταση υπάρχει ευαισθησία στην κοιλιακή χώρα, σύσπαση στο δεξιό μέρος της κοιλιάς κάτω από τα πλευρά και μερικές φορές αντανάκλαση του πόνου είτε στο στέρνο, στο επιγάστριο ή πίσω στην μέση. Το υπερηχογράφημα είναι η πιο συνηθισμένη εξέταση που χρησιμοποιείται για την διάγνωση των χολολίθων, ενώ οι αιματολογικές εξετάσεις συνεισφέρουν στην διάγνωση της φλεγμονης ή των επιπλοκών της λιθίασης από το συκώτι ή το πάγκρεας. Αιματολογικές τιμές αυξημένων τρανσαμινασών, χολερυθρίνης και αλκαλικής φωσφατάσης υποσημαίνουν λιθίαση στον χοληδόχο πόρο. Η ύπαρξη διάτασης του χοληδόχου πόρου στο υπερηχογράφημα, επιβεβαιώνει την διάγνωση και πολλές φορές ο χειρουργός θα πρέπει να ζητήσει την εκτέλεση MRCP (μαγνητικής χολαγγειοπαγκρεατογραφίας) για την σωστή εκτίμηση του προβλήματος.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία της χολολιθίασης είναι χειρουργική.
Οι χολόλιθοι δεν αποβάλλονται από μόνοι τους. Κάποιες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπισθούν προσωρινά με φαρμακευτική ή διαιτητική αγωγή, όπως μείωση λήψης λιπαρών ουσιών με περιορισμένα και προσωρινά ποσοστά επιτυχίας. Τα συμπτώματα θα συνεχισθούν μέχρι να αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστης. Η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως είναι η πλέον κατάλληλη και ασφαλέστερη θεραπεία της χολολιθίασης και της πρόληψης των επιπλοκών της.
Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, αποτελεί την πλέον δημοφιλή, παγκοσμίως διενεργούμενη λαπαροσκοπική επέμβαση, απολύτως ενδεικνυόμενη για την λιθίαση της χοληδόχου κύστεως, αλλά και άλλες παθήσεις όπως οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεος. Η λαπαροσκοπική επέμβαση επιτελείται με χορήγηση γενικής αναισθησίας ατραυματικά και αναίμακτα, με διενέργεια μικρών τομών, των 5-10 χιλιοστών, προς πλήρη αποφυγή του μετεγχειρητικού πόνου. Από τον ομφαλό εισάγεται το λαπαροσκόπιο (κάμερα) που δίνει την οπτική εικόνα στον χειρουργό, ενώ από άλλες τρεις οπές εισάγονται τα λαπαροσκοπικά εργαλεία που επιτρέπουν το διαχωρισμό της χοληδόχου κύστης από τους γύρω ιστούς, και τελικά την αφαίρεσή της.
Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, αποτελεί την πλέον δημοφιλή, παγκοσμίως διενεργούμενη λαπαροσκοπική επέμβαση, απολύτως ενδεικνυόμενη για την λιθίαση της χοληδόχου κύστεως, αλλά και άλλες παθήσεις όπως οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεος. Η λαπαροσκοπική επέμβαση επιτελείται με χορήγηση γενικής αναισθησίας ατραυματικά και αναίμακτα, με διενέργεια μικρών τομών, των 5-10 χιλιοστών, προς πλήρη αποφυγή του μετεγχειρητικού πόνου. Από τον ομφαλό εισάγεται το λαπαροσκόπιο (κάμερα) που δίνει την οπτική εικόνα στον χειρουργό, ενώ από άλλες τρεις οπές εισάγονται τα λαπαροσκοπικά εργαλεία που επιτρέπουν το διαχωρισμό της χοληδόχου κύστης από τους γύρω ιστούς, και τελικά την αφαίρεσή της.
Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής έναντι της ανοικτής χειρουργικής είναι:
- Ελάχιστο χειρουργικό τραύμα
- Μικρότερη απώλεια αίματος
- Ταχεία κινητοποίηση και ανάρρωση του ασθενή
- Μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος
- Λιγότερες μέρες νοσηλείας
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
- Μικρότερο ποσοστό μετεγχειρητικών επιπλοκών
- Μικρότερο ποσοστό δημιουργίας μετεγχειρητικών συμφήσεων