Ο καρκίνος του πρωκτού είναι σπάνιος και αποτελεί 1-2% του συνόλου των καρκίνων του πεπτικού σωλήνα. Ο καρκίνος του πρωκτού διακρίνεται σε καρκίνο του πρωκτικού σωλήνα (αναπτύσσεται στα τελευταία εκατοστά του πρωκτικού σωλήνα) και σε καρκίνο του πρωκτικού ορίου (αναπτύσσεται εντός διαμέτρου 5 εκατοστών στο δέρμα γύρω από την πρωκτική σχισμή). Ο πιο συχνός ιστολογικός τύπος είναι το καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων (80% των περιπτώσεων).
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Παράγοντες κινδύνου που έχουν ενοχοποιηθεί για την ανάπτυξη καρκίνου του πρωκτού και στα δύο φύλα, είναι:
- Ιστορικό λοιμώξεως με τον ιό HPV (παρουσία κονδυλωμάτων μέσα και γύρω από τον πρωκτό)
- Σεξουαλική επαφή σχετιζόμενη με τον πρωκτό
- Αφροδίσια νοσήματα
- Οροθετικότητα στον ιό του AIDS
- Άτομα που λαμβάνουν θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα μετά από μεταμόσχευση
- Κάπνισμα
- Καρκίνος τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και του αιδίου, στις γυναίκες
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Τα συμπτώματα του καρκίνου του πρωκτού συχνά αξιολογούνται καθυστερημένα γιατί αποδίδονται σε αιμορροίδες, ραγάδα του πρωκτού ή και περιεδρικά συρίγγια. Τα συχνότερα συμπτώματα του καρκίνου του πρωκτού είναι:
- Αιμορραγία από τον πρωκτό
- Ψηλαφητό μόρφωμα στην περιοχή του πρωκτού
- Πόνος στην περιοχή του πρωκτού
- Αλλαγή στις εντερικές συνήθειες-Διαταραχές των κενώσεων
- Αποβολή βλέννης ή πύου από τον πρωκτό
- Αίσθημα καύσου και κνησμού στην περιοχή του πρωκτού
- Ορθοκολπικό συρίγγιο στις γυναίκες
- Διογκωμένοι λεμφαδένες στην βουβωνική χώρα
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση γίνεται από χειρουργό εξειδικευμένο στις παθήσεις του πρωκτού με την κλινική εξέταση. Η κλινική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνει επισκόπηση του πρωκτού και της περιπρωκτικής περιοχής, δακτυλική εξέταση, πρωκτοσκόπηση και ορθοσκόπηση, καθώς και ψηλάφηση των μηροβουβωνικών πτυχών για αναζήτηση διογκωμένων λεμφαδένων. Για να τεκμηριωθεί η διάγνωση απαιτείται ιστολογική επιβεβαίωση με βιοψία.
ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ
Αφού τεθεί η διάγνωση πρέπει να γίνει σταδιοποίηση της νόσου, δηλαδή να διευκρινιστεί το βάθος που διηθεί ο όγκος, αν έχει προσβάλει τους λεμφαδένες της περιοχής και αν έχει δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις. Οι εξετάσεις που απαιτούνται είναι: κολονοσκόπηση; αξονική τομογραφία θώρακος, άνω και κάτω κοιλίας; μαγνητική τομογραφία πυέλου; ενδοσκοπικό/ενδοπρωκτικό υπερηχογράφημα; γυναικολογική εξέταση για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; και επί ενδείξεων PET-CT. Μετά την διάγνωση και σταδιοποίηση της νόσου, κάθε περίπτωση συζητείται σε ογκολογικό συμβούλιο όπου συμμετέχουν χειρουργοί, γαστρεντερολόγοι, παθολογοανατόμοι, ακτινολόγοι, ογκολόγοι και ακτινοθεραπευτές ώστε να αποφασιστεί η καταλληλότερη θεραπεία.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Μέχρι και την δεκαετία του 70 η θεραπεία του καρκίνου του πρωκτού ήταν χειρουργική και οι ασθενείς είχαν μόνιμη κολοστομία. Σήμερα η θεραπεία του καρκίνου του πρωκτού βασίζεται κυρίως στην ακτινοβολία και λιγότερο στην χημειοθεραπεία. Η χειρουργική εφαρμόζεται στον καρκίνο του πρωκτού στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Σε μεγάλους όγκους που απειλούν το έντερο με απόφραξη
- Σε περιπτώσεις υποτροπής της νόσου μετά από ακτινοβολία και χημειοθεραπεία
- Σε περιπτώσεις όγκων που δεν ανταποκρίνονται στην ακτινοβολία και χημειοθεραπεία
- Σε μικρούς όγκους (<2cm) χωρίς λεμφαδενικές ή απομακρυσμένες μεταστάσεις, όπου η τοπική εκτομή του όγκου με ελεύθερα όρια εκτομής >1cm είναι η θεραπεία εκλογής
Μετά την θεραπεία απαιτείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα παρακολούθηση (κάθε 3 μήνες) για την έγκαιρη διάγνωση τυχόν υποτροπής. Ο καρκίνος του πρωκτού αν και αποτελεί μια σπάνια νόσο, είναι ένας τύπος καρκίνου που αν διαγνωστεί εγκαίρως, έχει υψηλά ποσοστά ίασης.
Ο κ. Πατσούρας εξειδικεύτηκε για 5 χρόνια στη χειρουργική του παχέος εντέρου, του ορθού και του πρωκτού στο Ηνωμένο Βασίλειο σε εξειδικευμένα κέντρα (St Mark’s Hospital & Academic Institute και St Thomas’ Hospital, Λονδίνο).